Het lichaamsgewicht kan aardig schommelen. Je hebt hier vooral mee te maken als je de dertig bent gepasseerd en daarnaast kan het natuurlijk ook zijn dat je aanleg hebt om wat gezetter te zijn doordat obesitas bijvoorbeeld in de familie voorkomt. Het is een vervelend probleem en er zijn allerlei manieren waarop mensen proberen af te vallen om ervoor te kunnen zorgen dat ze een gezonder leven kunnen leiden. Een van de manieren om af te vallen is om gewone maaltijden te vervangen door maaltijdvervangers. Hoe effectief zijn deze vervangers en wat voor gevolgen hebben ze voor de gezondheid. En de hoofdvraag blijft natuurlijk hierin: werken ze wel?

Wat zijn maaltijdvervangers?

Als je in de supermarkt rondkijkt, dan kom je ze bijna overal tegen: producten die worden aangemerkt als vervangers voor gewone maaltijden. Je hebt ze in allerlei soorten en maten. Zo kom je ze bijvoorbeeld tegen in chocoladerepen, maar ook complete maaltijden kom je tegen. Bij gewone maaltijden ben je gewend om allerlei ingrediënten door elkaar te mengen om er zo een smakelijk gerecht van te maken. Niet alle ingrediënten die je in je maaltijden stopt, zijn even goed voor je. Dit geldt ook voor de lijn. De ingrediënten die het eten lekkerder maken, zoals bijvoorbeeld suiker, zijn niet goed voor de lijn. Als je hier teveel van binnenkrijgt dan is de kans groter dat je aankomt in lichaamsgewicht. De vervangers zijn ervoor gemaakt om ervoor te zorgen dat je niet in lichaamsgewicht aankomt, maar dat je juist afvalt. Het aanbod aan maaltijdvervangers bestaat uit een breed scala aan verschillende producten waarmee je de dagelijkse maaltijden kunt vervangen, net zoals de naam al zegt.

Door te kiezen voor dit soort producten, kun je alsnog lekker eten zonder dat je teveel calorieën binnenkrijgt. Zo kun je kiezen voor bijvoorbeeld vervangende ingrediënten, waarbij je het eten bijvoorbeeld zoet maakt met zoetstof gebaseerd op vruchten in plaats van suiker wat je normaal zou gebruiken. Zo is het ook mogelijk om een maaltijd te vervangen door een shake wat net zo lekker smaakt, of kun je een chocolade reep vervangen door een andere reep die minder calorieën bevat. Door te kiezen voor dit soort alternatieven, krijg je minder calorieën binnen en daarnaast val je ook veel meer af.

De voordelen

Calorieën zijn dikmakers, dit weten vele mensen. Doordat je meer calorieën binnenkrijgt dan dat je lichaam nodig heeft, kan het de hoeveelheid calorieën niet meer omzetten naar energie. Op een gegeven moment heeft je lichaam hier genoeg van en dat betekent dus dat de overtollige calorieën een ander plaatsje moeten krijgen tijdens het verwerkingsproces. Het uit zich vaak in vet dat zich op allerlei plekken binnen het lichaam kan gaan nestelen. Zo zal het niet alleen maar zichtbaar zijn door dat je op de weegschaal gaat staan en daar een gewichtstoename bemerkt. Het is ook heel goed op te merken aan de zichtbare veranderingen van het lichaam. Je ziet buikvet opkomen, je armen, benen en gezicht worden wat dikker. Maar heb je je weleens bedacht wat er gebeurd binnen in het lichaam? Ook bij de organen kan er sprake zijn vat vetophoping. Het voordeel van de maaltijdvervangers is dat je nauwelijks tot geen calorieën meer binnenkrijgt. Dit is natuurlijk ideaal, omdat wat je niet binnenkrijgt je ook niet weg hoeft te trainen. Op deze manier kun je dus vrij leven en gewoon eten en drinken.

Je hoeft er ook niet bang voor te zijn dat het eten en drinken eentonig wordt. Het aanbod aan producten wordt steeds meer uitgebreid. Zo heb je nu al de keuze uit verschillende soorten drankjes in diverse smaken. Ditzelfde geldt ook voor de maaltijdrepen en voor de zoete snacks. Daarnaast zijn er ook steeds meer complete maaltijden te verkrijgen die gemaakt zijn van allerlei gezonde ingrediënten. Zo is het eten en drinken van maaltijdvervangers niet saai en kunnen de gerechten makkelijk worden meegenomen in de dagelijkse routine.

De nadelen

Helaas zijn er naast voordelen ook nadelen te verbinden aan maaltijdvervangers. Er is hier een verbinding te maken tussen hoe je met de maaltijdvervangers omgaat en de ingrediënten die worden gebruikt om de maaltijden samen te stellen. Het ideaalbeeld is natuurlijk gegeven: je hoeft je geen zorgen meer te maken over de calorieën, want wat je niet binnenkrijgt, zul je er ook niet af hoeven trainen. Het klinkt ideaal, omdat het erop neer zou komen dat je gewoon kunt genieten en af zult vallen zonder dat je er al teveel moeite voor hoeft te doen. Hier hangt een nadeel aan, omdat er haast niets is in het leven dat zomaar vanzelf gaat zonder ervoor te werken. Ditzelfde geldt ook voor de gezondheid. Je blijft niet zomaar gezond zonder dat je voor je lichaam aan het werken bent. Dat is een zaak dat mensen niet zo snel inzien, omdat het overigens zo wordt aangegeven bij een dieet waarin maaltijdvervangers een hoofdrol speelt.

Als je bijvoorbeeld kijkt naar een crashdieet, dan is het een feit dat je snel af zult vallen. De keerzijde van een dieet zoals dit is dat het allemaal heel snel gaat en je drastisch te werk gaat met het lichaam op een manier die het lichaam helemaal niet gewend was. Maaltijdvervangers spelen ook een grote rol in een crashdieet. Ook hier is weer de belofte dat je snel af zult vallen in een korte tijd en je hoeft er maar weinig voor te doen. Als je zou kijken naar de feiten dan klopt het ook wel dat je inderdaad in een korte tijd af zult vallen, en als je de maaltijdvervangers eet dan zul je ook qua calorieën niets of nauwelijks aankomen. Maar wat gebeurd er in het lichaam? In het lichaam zelf gaat er van alles wat fout. Je lichaam heeft een bepaald gewenningspatroon waar het rekening mee houdt. Als je kijkt naar je oude leefstijl, dan zou het wellicht bestaan uit dagelijks een frietje eten, cola drinken, weinig sporten en lekker veel zoetigheid eten. Je lichaam is hier gewend aan geraakt. Het is natuurlijk niet goed om zo’n levensstijl te hebben, maar je lichaam is er wel aan gewend. Als je op deze manier door zou gaan, heeft dit op termijn natuurlijk wel nadelige gevolgen voor je gezondheid. Maar dan kom je nu ineens aanzetten met een plotselinge verandering. Je vervangt alles wat je dagelijks at en dronk voor vervangers. Je lichaam krijgt ineens weinig energie binnen. Dit heeft een enorme impact op je lichaam. Doordat het niet gewend is, raakt het ervan in de stress. Je lichaam is zijn energiebronnen kwijt zoals voorheen en gaat dus op zoek naar alternatieven. Het kan zomaar je spierweefsel aanvallen waardoor deze afbreekt en je stofwisseling wordt vertraagt. Deze nadelen aan een crashdieet kunnen voor ernstige gevolgen zorgen voor je gezondheid.

Duurzaamheid

Dan heb je ook te maken met duurzaamheid. Er is haast niemand die het een leven lang vol zal houden om alleen maar te leven van vervangers. Zodra mensen hun doelgewicht hebben bereikt, willen ze zo snel mogelijk weer terug naar het eten van ‘normaal’ voedsel. Ze vallen dus snel weer terug in een ander patroon, en wellicht wel naar het oude patroon. Je hersenen spelen hierin een grote rol. Je kunt je hele lichaam laten wennen aan voedsel zoals bijvoorbeeld shakes en dergelijken, maar je hersenen zullen altijd een signaal af blijven geven dat er iets niet klopt. Voor eventjes gaat het goed, maar zeker niet op lange termijn. Het gebruik maken van dit soort producten is hierdoor niet duurzaam. Wat er bij vele mensen gebeurd is dat ze veel afvallen in korte tijd, weer terugvallen in het oude patroon waardoor ze weer aankomen en vervolgens weer kiezen voor vervangers om weer in korte tijd af te vallen. Op deze manier zul je dus altijd aan blijven komen en afvallen, waardoor je een jojo-effect creëert. Losstaand van het feit dat dit niet gezond is voor je lichaam, is dit natuurlijk ook niet effectief en kan het zelfs heel vervelend zijn.

Tegen de natuur van de mens in

Het lichaam van de mens is sinds de oertijd erg verandert. Het lichaam past zich tijdens een evolutie. We hebben tanden en kiezen in ons mond waarmee we voedsel dienen te kauwen. We eten grovere producten waardoor de darmen en de maag afbraak kunnen starten. En zo gaat het verder. Alle organen en onderdelen van het menselijk lichaam zijn ervoor gemaakt om vast voedsel te eten. Het lichaam heeft vezels nodig en eiwitten en vitaminen. Als je kijkt naar de eigenschappen van veel maaltijdvervangers, dan zul je merken dat het veelal bestaat uit vloeibaar eten, in de vorm van de bekende shakes. Door je hier alleen maar mee bezig te houden, ga je compleet de functie van de onderdelen van het lichaam voorbij. Je hoeft op een shake niet te kauwen. Als je normaal op je eten kauwt, dan geven je hersenen een signaal af dat er wordt gegeten. Dit zorgt op een gegeven moment (als het dan vervolgens in de maag en darmen terecht komt) voor een verzadigd gevoel. Dit gevoel zul je niet krijgen als je niet hoeft te kauwen. Daarnaast zijn de ingrediënten van de vervangers ook niet altijd optimaal. Ze bestaan vaak niet uit voldoende vezels die het lichaam wel nodig heeft. Daarnaast worden de vitaminen vaak kunstmatig toegevoegd wat ook weer nadelige gevolgen kan hebben voor het lichaam, en ontbreken de eiwitten vaak.

Voedingsstoffen

Naast dat deze voedingsstoffen vaak ontbreken, zullen vitaminen vaak ook niet of nauwelijks aanwezig zijn. Iedereen weet dat je dagelijks verse groenten en vers fruit dient te eten om de gezonde vitaminen naar binnen te krijgen. Het is haast onmogelijk om deze stoffen na te bootsen in vervangers, omdat er dan vaak synthetische vitaminen en mineralen worden toegevoegd. Deze nemen de functies van de echte vitaminen en mineralen voor een deel over, maar niet genoeg. Daarnaast kunnen synthetische mineralen en vitaminen zelfs schade aanbrengen aan het lichaam waar je op termijn de gevolgen van zult ondervinden. Alle gezonde stoffen die je dagelijks uit het eten dient te halen, bereiken het lichaam niet als je alleen maar leeft van vervangers. Dit komt er op neer dat je wel goed zult afvallen, maar dat je qua gezonde stoffen niets opbouwt.

Slechte voedingsstoffen

Er zitten natuurlijk wel voedingsstoffen in de vervangers. Het gaat meer om de werking van deze stoffen waardoor de producten niet als optimaal en gezond kunnen worden aangemerkt. Wist je bijvoorbeeld dat de vervangers vaak snelle suikers bevatten? Er hoeft niet letterlijk suiker te zitten in de producten, want dat zou misleidend overkomen. Als je alleen goed op de ingrediëntenlijst kijkt, dan zul je wel andere plaatsvervangers van suiker kunnen vinden die dezelfde werking hebben als gewoon suiker. Neem bijvoorbeeld de ingrediënten fructose (suiker uit vruchten) en glucosestroop. Mensen lezen de verpakking en zien geen suiker erop staan, dus dan zal het wel goed zijn. Maar de combinatie van suikervervangers zorgt ervoor dat er alsnog een vorm van suiker het lichaam binnenkomt. Je bloedsuikerspiegel zou hierdoor enorm kunnen pieken. Dan had je beter een klein beetje suiker kunnen eten.

Ze zijn ervoor geschikt om in een korte tijd af te kunnen vallen, maar het kent ook heel wat nadelen. Houd hier rekening mee als je een dieet op basis van maaltijdvervangers overweegt.